Terwijl LightRec zich exclusief richt op het stimuleren van de recycling en circulariteit van verlichting is Stichting OPEN verantwoordelijk voor de recycling van meerdere productgroepen, zoals batterijen, koelkasten, computers en meer. De organisaties werken hard aan het ontwikkelen van de verlenging van een Algemeen Verbindende Verklaring (AVV), die in 2025 ingediend moet worden. Deze verklaring bepaalt binnen Nederland dat alle producenten en importeurs aangesloten moeten zijn bij Stichting OPEN. Ook wordt hierin omschreven onder welke doelstellingen onder andere lampen en armaturen als E-waste ingezameld en gerecycled worden. Deze verklaring is daarmee een belangrijke pijler voor de toekomst van lichtrecycling.
“Het huidige beleid, dat lichtfabrikanten verplicht om 65% van hun verkoop van de afgelopen drie jaar in te zamelen, houdt geen rekening met de lange levensduur van LED verlichting. Je kunt simpelweg niet inzamelen wat nog niet afgedankt is,” legt Van Hoorn uit. Om deze mismatch op te lossen, zet het team alles op alles om een realistisch en toekomstbestendig beleid neer te zetten dat aansluit bij het feit dat LED verlichting 15 tot 20 jaar meegaat.
Want dat het inzamelen van LED’s na drie jaar niet wenselijk is, moge duidelijk zijn. Eén van de meest veelbelovende alternatieven komt van de United Nations University, die een realistischere methode hanteert. “Deze tool stelt een inzamelplicht van 85%, gebaseerd op wat daadwerkelijk beschikbaar is om te recyclen,” stelt Van Hoorn. “Deze benadering is veel realistischer en sluit beter aan bij de lange levensduur van LED verlichting, waardoor het makkelijker te hanteren is voor de fabrikant.”
Het doorvoeren van een nieuw beleid is echter moeilijker dan het lijkt. De regelgeving vanuit Brussel blijft continu in beweging en vraagt om samenwerking tussen overheden, producenten en andere betrokkenen om een daadwerkelijke verandering door te voeren. Ondanks de uitdagingen blijven LightRec en Stichting OPEN zich steevast inzetten voor een betere aanpak. Gezamenlijk dienden zij onlangs een voorstel in, waarin ze oproepen tot een herziening van de bestaande regelgeving. 'We wachten nog op reactie, maar dit is een belangrijke stap richting een duurzamere toekomst,' benadrukt Van Hoorn.
Naast beleidswerk richt LightRec zich op innovatieve projecten die circulariteit in de lichtindustrie concreet maken. Samen met onderzoeksbureau BIN onderzocht Van Hoorn hoe de recycling van straatverlichting versneld kan worden en hoe oude armaturen hergebruikt kunnen worden door ze te voorzien van nieuwe LED units. De eerste resultaten zijn al veelbelovend. Het succes van projecten zoals deze hangt echter af van samenwerking tussen verschillende partijen in de keten. “In 2025 willen we de hele keten erbij betrekken - van fabrikanten tot gemeenten -om samen afspraken te maken over hoe we dit nog beter kunnen organiseren,” stelt Van Hoorn.
Om op meer vlakken circulariteit te stimuleren is wetgeving enorm belangrijk, maar brengt tegelijkertijd ook zijn eigen uitdagingen met zich mee. De komende vier tot vijf jaar worden er zeven tot acht nieuwe Europese wetten ingevoerd op het gebied van verduurzaming en circulariteit. Van LCA’s tot SDR’s en de belangrijkste: de nieuwe WEEE-regels. Van Hoorn: “De nieuwe wetgeving maakt het voor bedrijven erg complex om hier een goede invulling aan te geven, vooral voorkleinere bedrijven. Als zij deze regels niet kunnen naleven, zal een versnelling van recycling uitblijven.”
Hoewel Van Hoorn zich zorgen maakt over de aankomende wet- en regelgeving zijn bedrijven momenteel niet het grootste probleem. Waar installateurs, groothandels en lichtfabrikanten de weg naar inzamelpunten vaak prima weten te vinden, blijft de consument achter. Veel mensen weten niet waar ze oude lampen of armaturen kunnen inleveren of onderschatten het belang van recycling. Dit gebrek aan bewustzijn zorgt ervoor dat maar 30% van de verlichting op de juiste plek wordt ingeleverd.
Om hier verandering in te brengen zet LightRec volop in op bewustwordingscampagnes zoals Wecycle, die zich richten op het informeren en activeren van consumenten. Naast landelijke campagnes kiest Van Hoorn ook voor een persoonlijke aanpak. Zo stond hij kortgeleden zelf op de Margriet Winterfair: “We moeten mensen niet alleen uitleggen waarom recycling belangrijk is, maar hen ook écht motiveren om in actie te komen. Dat lukt alleen als we ze op het juiste moment en op de juiste plek weten te bereiken.”
Als consumenten moeite hebben met recycling, zou je verwachten dat de overheid het goede voorbeeld geeft. Niets is echter minder waar. Terwijl bedrijven en kantoren grote stappen zetten op het gebied van duurzaamheid, mede dankzijwetgeving zoals het verplichte energielabel C, laat de overheid flinke kansen liggen. “Ze kiezen nog te vaak voor de snelle oplossing, zoals het vervangen van een paar TL-buizen, in plaats van een volledige renovatie,” legt Van Hoorn uit. Dit is niet alleen frustrerend, het is ook een gemiste kans. Volgens de in 2023 door de Tweede Kamer aangenomen motie moeten alle kantoorgebouwen en openbare verlichting uiterlijk in 2028 vervangen worden door LED. Door te renoveren en volledig over te stappen op LED, kan de overheid niet alleen haar doelstellingen bereiken, maar ook andere sectoren inspireren hetzelfde te doen. “Er liggen echt veel kansen, maar die moeten we wel nú benutten,” benadrukt Van Hoorn.
Een volledig circulaire verlichtingsketen vraagt om samenwerking op elk niveau. De campagne ‘Met LED kan het’ laat zien hoe krachtig het is als alle schakels in de keten samenkomen om van een ambitie als circulariteit werkelijkheid te maken. “Door met alle partijen om tafel te zitten, creëren we verbindingen die echte verandering mogelijk maken. Deze gezamenlijke aanpak heeft al geleid tot belangrijke stappen, zoals het maken van afspraken over de inzameling en recycling van oude armaturen. Daarbij speelt ook OVLNL(Stichting Openbare Verlichting Nederland) en haar werkgroep Circulariteit een belangrijke rol, doordat zij overheidsinstanties betrekken bij het proces. Ons doel is om als keten naar het geheel te kijken en samen te werken voor de beste uitkomst.”
Iedereen - van beleidsmaker tot consument - speelt een rol in het realiseren van een circulaire toekomst. Het begint bij bewustwording. Van Hoorn sluit af: “Dat is waar campagnes zoals ‘Met LED kan het’ het verschil maken. Voor een circulaire toekomst is het werk nog lang niet gedaan, maar we zijn op de goede weg. Alleen samen maken we de cirkel rond.”
